Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Απόψεις>>Ο Χατζιδάκις πολέμησε αυτά που κυβερνούν σήμερα

banner roots

Ο Χατζιδάκις πολέμησε αυτά που κυβερνούν σήμερα
25.11.2012 | 14:56

Ο Χατζιδάκις πολέμησε αυτά που κυβερνούν σήμερα

Συντάκτρια:  Δέσποινα Βασιλειάδου
Κατηγορία: Απόψεις

 Τάκης Θεοδωρόπουλος: Η ιστορία μιας εποχής

 

Η δεκαετία του 1980 υπήρξε καθοριστική για τη νεοελληνική κοινωνία αφού μία σειρά δομών, συμπεριφορών, παθογενειών για τον εν γένει συλλογικό βίο αποκρυσταλλώθηκαν εκείνη την περίοδο. Ειδικότερα το έτος 1985 αποτελεί μεταιχμιακή στιγμή της δεύτερης μεταπολιτευτικής φάσης αφού τότε σημειώνεται η απαρχή της ήττας του εθνικού μοντέλου κεϊνσιανής πολιτικής αλλά και η εμβρυϊκή ανάδυση νεοφιλελεύθερων προταγμάτων στον χώρο της Δεξιάς και του Κέντρου, παρά την επικρατούσα ηγεμονία της Αριστεράς στο πεδίο των ιδεών, της τέχνης, του πανεπιστημίου.
Σε αυτή τη χρονιά εστιάζει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος το χρονικό του «Το τελευταίο Τέταρτο» διότι σε αυτό τον καμβά, και πάντα εντός του 1985, η έκδοση του περιοδικού «Τέταρτο» αποτελούσε ένα ιδεολογικό και αισθητικό εγχείρημα. Ηταν η εποχή κατά την οποία η μάχη των ιδεών εκτυλισσόταν όχι μονάχα στο Κοινοβούλιο ή στα συμπαγή συνδικάτα αλλά και στο μαζικό κίνημα, στις κινηματογραφικές λέσχες, στις συνελεύσεις των πανεπιστημίων - και στις σελίδες πολιτικών, πολιτιστικών περιοδικών όπως ο «Σχολιαστής», ο «Πολίτης», το «Αντί», το «Ντέφι» κ.ά.
Το περιοδικό «Τέταρτο», ιδιοκτησίας Γραμμής ΑΕ (ανήκε στον Γιώργο Κοσκωτά) εκδόθηκε τον Μάιο του 1985 με εκδότη - διευθυντή τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος είχε την ευθύνη μέχρι και το 11ο τεύχος (Μάρτιος του 1986), ενώ ολοκλήρωσε τον κύκλο του τον Νοέμβριο του 1988, με άλλους διευθυντές και αρχισυντάκτες, υπό το βάρος των γεγονότων του σκανδάλου Κοσκωτά.
«Σκέφτηκα ένα "Τέταρτο" που να περιέχει αντιθέσεις, επιθυμίες, και μύθους του καιρού μας. Ενα "Τέταρτο" που να ασχολείται με τη μαγεία, την ένταση, την υψηλή θερμοκρασία, την παρατήρηση και την απρόοπτη σκέψη». Στην τηλεοπτική διαφήμιση που ανήγγελλε τη γέννηση του περιοδικού «Τέταρτο» ακουγόταν η χαρακτηριστική φωνή του Μάνου Χατζιδάκι, ενώ πλειάδα συνεργατών του τότε, ήταν αυτοί που μετέπειτα στελέχωσαν τον Τύπο στη χώρα μας - διανοούμενοι, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι. Η γέννηση του περιοδικού σημαδεύτηκε από το εμβληματικό ταίριασμα δύο αντίθετων προσωπικοτήτων, του Χατζιδάκι και του Κοσκωτά. Του παρεμβατικού και αδογμάτιστου δημιουργού και του φιλόδοξου επιχειρηματία που στάθηκε και το μοιραίο πρόσωπο για να νομιμοποιηθεί η συνάφεια του πλούτου με τα πολιτικά αξιώματα.
Και αν ο Χατζιδάκις τότε κορύφωνε την πολιτική του παρέμβαση (είχαν προηγηθεί τα σχόλια του Τρίτου Προγράμματος), ο Κοσκωτάς - όπως παρατηρεί εύστοχα ο Θεοδωρόπουλος - «έπεσε με το αλεξίπτωτο σαν υπόσχεση στην κεντρική πλατεία μιας ανοχύρωτης κοινωνίας» και σε πυκνό χρόνο ξεδίπλωσε τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες του. Και αν αναρωτιόμαστε σήμερα πώς ένας φωτισμένος δημιουργός όπως ο Χατζιδάκις συμφώνησε να τεθεί επικεφαλής σε ένα εκδοτικό εγχείρημα - το «Τέταρτο» - ενός αμφιλεγόμενου επιχειρηματία, αξίζει να θυμηθούμε πως εκείνο το έτος, το 1985, ο Κοσκωτάς δεν είχε γίνει ακόμη ο Κοσκωτάς, δεν είχε αγοράσει τον Ολυμπιακό, δεν είχε εκδώσει την εφημερίδα «24 Ωρες», δεν είχε κινήσει ακόμη τις υποψίες γύρω από το πρόσωπό του.
Από τις αρχές του καλοκαιριού του 1984 έως τα τέλη του καλοκαιριού του 1985 κράτησε και η περιπέτεια του περιοδικού για τον κατοπινό συγγραφέα και μάχιμο αρθρογράφο Τάκη Θεοδωρόπουλο. Και τώρα, με το παρόν χρονικό, επιχειρεί να καταγράψει τη δική του εμπειρία ως διευθυντή σύνταξης του «Τέταρτου» ή, μάλλον, τις λεπτές ισορροπίες που κλήθηκε να υπηρετήσει ανάμεσα στον πληθωρικό και αταλάντευτο Χατζιδάκι και στα συμφέροντα του πλούσιου Ελληνοαμερικανού που μόλις είχε αγοράσει την Τράπεζα Κρήτης και άνοιγε την περπατησιά του σε όλα τα πεδία του δημόσιου βίου.
Ετσι, αν στην πρώτη ανάγνωση του χρονικού περιγράφεται η περιπέτεια του περιοδικού στον καμβά μιας καθοριστικής εποχής, αυτό μπορεί να διαβαστεί και ανάποδα, ως η ανάγνωση μιας εποχής με αφορμή το χρονικό των έντεκα τευχών ενός περιοδικού.
Και καταφέρνει ο Θεοδωρόπουλος, όχι να σκιαγραφήσει ολοκληρωμένα μια εποχή ούτε να καταδυθεί στον πληθωρικό βίο του Χατζιδάκι, αλλά να καταγράψει απολαυστικά τη βιωματική εμπλοκή του σε μια εποχή όπου οι ιστορίες γράφονταν ακόμη από τις παρέες σε καφενεία και εστιατόρια - η γραμμή του περιοδικού χαρασσόταν στο GB της Μεγάλης Βρεταννίας και παρόντος του Νίκου Γκάτσου -, το νέφος είχε πυροδοτήσει τη μετακίνηση των ανερχόμενων μικροαστικών στρωμάτων του άστεως σε μεζονέτες των βορείων προαστίων, ο παπανδρεϊσμός ήταν κυρίαρχος - τότε σημειώνεται και η πρωτοφανής κόντρα του Χατζιδάκι με τη λαϊκίστικη «Αυριανή» - και στις εφημερίδες μετρούσε ακόμη η αξία του γραπτού.
Ο συγγραφέας ξεκαθαρίζει πως αφορμή να γράψει το εν λόγω χρονικό είναι μια σκληρή, δική του διαπίστωση - και εύστοχη κατά τη γνώμη μου: πως σήμερα ο Χατζιδάκις είναι ένας από τους μεγάλους ηττημένους. Οχι βέβαια για το κορυφαίο μουσικό του έργο που διαρκώς επανανοηματοδοτείται και ανακαλύπτεται από τις νεότερες γενιές. Είναι ηττημένος γιατί φαίνεται πως έχει ηττηθεί η νοοτροπία του ή, καλύτερα, «το θάρρος - όπως παρατηρεί ο Θεοδωρόπουλος - μιας ατομικότητας που αντλεί την ορμή της, όχι από την αυθαιρεσία των όποιων απόψεων αλλά από το κεφάλαιο της ευαισθησίας που κατατίθεται στο δημιουργικό έργο, μια νοοτροπία που σήμερα βρίσκεται στην παρανομία».
Εύστοχα ο συγγραφέας επισημαίνει πως το όλο εγχείρημα του περιοδικού σημειώθηκε στον καμβά της μεταμόρφωσης της Ελλάδας σε «δημοκρατία της ιδιαιτερότητας».
Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το