Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Υγεία>>Η Υγεία του Εγκεφάλου!

banner roots

Η Υγεία του Εγκεφάλου!
13.05.2019 | 11:00

Η Υγεία του Εγκεφάλου!

Συντάκτης:  FM 100 Newsroom
Κατηγορία: Υγεία

Γράφει η Φανή Λούγκλου,
ΜΑ Κλινική Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

Η εξωτερική εμφάνιση του ανθρώπινου εγκεφάλου κάθε άλλο παρά ελκυστική είναι. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται από μία μαλακή, τσαλακωμένη μάζα ιστού που ζυγίζει περίπου 1,3 κιλά. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένα πολύπλοκο σύστημα νευρώνωνπου ελέγχει όλες τις ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού (π.χ. καρδιακός ρυθμός, αναπνοή), τις βασικές λειτουργίες (π.χ. πείνα, ύπνος) καθώς και τις ανώτερες λειτουργίες (π.χ. ομιλία, σκέψη).

Ο Αμερικανός αστρονόμος Καρλ Σαγκάν είχε πει κάποτε, «Ο εγκέφαλος είναι όπως ένας μυς. Όταν χρησιμοποιείται, αισθανόμαστε πολύ ωραία».

Ο εγκέφαλος λοιπόν, μας κρατά μεν στη ζωή, αλλά έχει και τη δύναμη να βελτιώσει την ποιότητα αυτής και να διευκολύνει την καθημερινότητά μας.Αυτό πραγματοποιείται μέσω πέντε βασικών γνωστικών λειτουργιών: της προσοχής, της μνήμης, της ομιλίας, τηςοπτικο-χωρικής αντίληψης και του συλλογισμού. Καθώς μεγαλώνουμε, δυστυχώς αυτές οι γνωστικές λειτουργίες μειώνονται εξαιτίας κυρίως δύο παραγόντων: της απώλειας νευρώνων και της ένταση των συνδέσμων τους(Peters, 2002).

Ο εγκέφαλος λειτουργεί μέσα από συνδέσμους οι οποίοι δημιουργούνται μέσω της μάθησης. Όταν παρέχουμε ερεθίσματα στον εγκέφαλο, δημιουργεί ισχυρές συνδέσεις. Αντίθετα, η απουσία ερεθισμάτων και μάθησης δημιουργεί αποσυνδέσεις. Η σταθερή παροχή ερεθισμάτων και η δημιουργία νέων, δυνατών συνδέσεων μπορεί να καθυστερήσει ή ακόμα και να αποτρέψει σοβαρές και εκφυλιστικές ασθένειεςόπως η άνοια και η νόσος Alzheimer’s. Για να βελτιωθούν και να διατηρηθούν οι γνωστικές μας δεξιότητες λοιπόν, απαιτείται τακτική εξάσκηση του εγκεφάλου (Neubauer, etal., 2004).

Τι είναι οι γνωστικές λειτουργίες;

Οι γνωστικές λειτουργίες είναι οι νοητικές διαδικασίες (μνήμη, προσοχή, ομιλία, οπτικο-χωρική αντίληψη και συλλογισμός) που μας επιτρέπουν να λαμβάνουμε, να διαλέγουμε, να αποθηκεύουμε, να αλλάζουμε, να αναπτύσσουμε και να ανακτούμε τις πληροφορίες του περιβάλλοντος (Noir, &Croisile, 2005). Αυτό μας βοηθά να κατανοούμε τον κόσμο μας και να διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά την καθημερινότητα.

Κάθε μέρα χρησιμοποιούμε τις λειτουργίες αυτές, ακόμα και χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Όταν διαβάζουμε ένα άρθρο, όταν γράφουμε τη λίστα για τα ψώνια, όταν θυμόμαστε που έχουμε παρκάρει, όταν κάνουμε μια συζήτηση με το γείτονα ή ένα μαθηματικό υπολογισμό, η γνώση ότι το τριαντάφυλλο είναι λουλούδι, όταν κάνουμε ποδήλατο, ή την προετοιμασία ενός γεύματος – όλες αυτές είναι καθημερινές δραστηριότητες που βασίζονται στις γνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Η ευκολία και η ταχύτητα που απαιτούνται για τις γνωστικέςαυτές λειτουργίες απαιτούν ένα υγιή και δυνατό εγκέφαλο.

Η εξάσκηση και η φροντίδα του εγκεφάλου είναι εξίσου σημαντική με αυτή του σώματος. Στις μέρες μας, αφιερώνουμε χρόνο, ενέργεια και χρήματα κυρίως στην εξωτερική μας εμφάνιση παραμελώντας το πιο σημαντικό όργανο στο σώμα μας. Προσπαθούμε να διατηρήσουμε υγιές το σώμα – με άσκηση, σωστή διατροφή, καλό ύπνο – αγνοώντας ότι αυτά που είναι καλά για το σώμα είναι και για τον εγκέφαλο.

1. Σωματική άσκηση: έρευνες έχουν δείξει ότι η τακτική άσκηση βελτιώνει όχι μόνο την καλή φυσική κατάσταση του σώματος αλλά και τη καλή λειτουργία του εγκεφάλου, καθώς προάγει την ανάπτυξη νέων νευρώνων και ενισχύει τις συνδέσεις ανάμεσά τους (Fabrigoule, 2002). Επιπλέον, η άσκηση μειώνει την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερίνη, εξισορροπεί τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και μειώνει το άγχος. Όλα αυτά βοηθούν στη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου.

2. Σωστή διατροφή: η σωστή διατροφή δεν έχει μόνο θετικά αποτελέσματα στο σώμα αλλά και στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα, όσοι καταναλώνουν τροφές βασισμένεςστη μεσογειακή διατροφή έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν άνοια(Petterson&Philippou, 2016).

3. Βελτίωση αρτηριακής πίεσης, επιπέδων σακχάρου και χοληστερίνης: Η υψηλή αρτηριακή πίεση στη μέση ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο γνωστικής απώλειας αργότερα(Fabrigoule, 2002). Ο διαβήτης επίσης είναι ένας σημαντικός παράγοντας επικινδυνότητας για την εμφάνιση άνοιας(Fabrigoule, 2002). Τέλος, η υψηλή κακή χοληστερίνη (LDL) έχει συνδεθεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης άνοιας. Η διατήρηση σωστού σωματικού βάρους, η άσκηση, ο περιορισμός στην κατανάλωση αλκοόλ και η μείωση του άγχους μειώνουν την αρτηριακή πίεση, εξισορροπούν το σάκχαρο, μειώνουν τη χοληστερίνη και βοηθούν στη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου. Σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται και φαρμακευτική αγωγή.

4. Διακοπή καπνίσματος: η χρήση καπνού μειώνει σημαντικά τη λειτουργία του εγκεφάλου (Sarafino, 2002).

5. Περιορισμός του αλκοόλ: η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι πολύ σημαντικός παράγοντας επικινδυνότητας για την εμφάνιση άνοιας (Sarafino, 2002).Η κατανάλωση δε θα πρέπει να ξεπερνά τα δύο ποτά τη μέρα (εξαρτάται από το είδος του ποτού. Σε κάποιες περιπτώσεις δε θα πρέπει να ξεπερνά ούτε και το ένα ποτό τη μέρα).

Εκτός από τα παραπάνω, σημαντικό είναι να φροντίζουμε και την ψυχική μας υγεία, ώστε να διατηρούμε δυνατό τον εγκέφαλο.

1. Διαχείριση συναισθημάτων: τα άτομα που βιώνουν έντονο άγχος ή θλίψη, που τους λείπει ύπνος ή είναι εξουθενωμένα έχουν μειωμένη γνωστική λειτουργία (Sarafino, 2002).

2. Κοινωνικοποίηση: οι υγιείς, δυνατοί κοινωνικοί δεσμοί έχουν συνδεθεί με μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης άνοιας, καθώς και με μειωμένη αρτηριακή πίεση.

3. Ενασχόληση με χόμπι και νοητικές δραστηριότητες: Οποιαδήποτε ενασχόληση με κάποιο χόμπι (π.χ. ζωγραφική, άθλημα, χορός, κέντημα, κηπουρική) βελτιώνει την υγεία του εγκεφάλουκαθώς τον εξασκεί και ενισχύει τη δημιουργία νέων συνδέσεων ανάμεσα στους νευρώνες. Επιπλέον, οποιαδήποτε «νοητική» άσκηση, όπως διάβασμα, γράψιμο, σταυρόλεξα, παζλ, σπαζοκεφαλιές, χειροτεχνίες ενδυναμώνουν τον εγκέφαλο διότι απαιτούν χειρωνακτική δεξιότητα, συντονισμό και γνωστική προσπάθεια. Επίσης, τα χόμπι μειώνουν την αρτηριακή πίεση και το άγχος και σε πολλές περιπτώσεις ενισχύουν τους κοινωνικούς δεσμούς.

Ένα συχνό παράπονο είναι ότι δεν υπάρχει χρόνος να ασχοληθεί κανείς με κάποιο χόμπι. Αν όμως με ειλικρίνεια υπολογίσουμε την ώρα που ξοδεύουμε στις οθόνες (οι οποίες δεν έχουν μεγάλη ωφελιμότητα στον εγκέφαλο), τότε ίσως αντιληφθούμε ότι υπάρχει χρόνος. Χρειάζεται μόνο να μειώσουμε το χρόνο έκθεσης στις οθόνες. Κι αν χρειαζόμαστε ένα κίνητρο, υπάρχει το πιο σημαντικό: η υγεία του εγκεφάλου, από την οποία εξαρτάται η ποιότητα της ζωής μας.

 

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το

stenos400x400

 

youtube channel